ماجرای شهادت رجائی و باهنر
شهید رجایی که در ذهن خود اهداف سازنده ای برای ایران نوپای اسلامی پرورانده بود، تنها 28 روز از مدت ریاست جمهوریش نگذشته بود به فیض شهادت نایل آمد.
شاید بهترین منبع درباره ی واقعه هشتم شهریور، کتاب زندگی نامه سیاسی شهید رجایی باشد، در این کتاب چنین می خوانیم:
ساعت 45/14 دقیقه روز یکشنبه هشتم شهریور ماه 1360، جلسه شورای امنیت کشور در طبقه اول ساختمان نخست وزیری تشکیل شد، جلسه شورای امنیت معمولاً روزهای یک شنبه هر هفته با شرکت فرماندهان ارگان انتظامی، حفاظتی و امنیتی و برخی از مسئولین کشور به ریاست نخست وزیر تشکیل می شد، رجایی در طول دوره ی نخست وزیری اش ریاست جلسه را بر عهده داشت، البته چند جلسه پس از انتخاب به ریاست جمهوری از جمله جلسه هشتم شهریور، شورای امنیت تحت نظر ایشان تشکیل شد.

این جلسه آخرین جلسه ای بود که به ریاست وی تشکیل می شد، و قرار بود از جلسه آینده محمدجواد باهنر (نخست وزیر) ریاست جلسه را برعهده داشته باشد.
در ابتدای شروع جلسه ی هشتم شهریور شورای امنیت، رجایی چند بار خواست که جای خود را به باهنر بدهد تا وی جلسه را اداره کند، و او به کارهای دیگر رسیدگی کند، که باهنر مخالفت کرد، و از رجایی خواست که به عنوان آخرین بار در جلسه شرکت کند، او نیز پذیرفت، در این جلسه (مسعود کشمیری) نیز مثل سایر جلسات دبیر و منشی جلسه شورا بود و از کلیه ی مذاکرات یادداشت برداری می کرد، و در ضمن دعوت از اعضای جلسه و ضبط صحبت ها و مذاکرات نیز بر عهده ی وی بود.
جلسه با سخنان وحید دستجردی (رئیس شهربانی کل کشور) آغاز شد، بند آخر گزارش وی راجع به شهادت سرگرد همتی فرمانده ی یگان مالک اشتر بود، ساعت 14/15، آن گاه که رجایی در مورد جزئیات شهادت سوالاتی مطرح کرده بود و فرمانده سپاه و سرهنگ کتیبه در آن مورد توضیح می دادند، ناگهان بمب آتش زا منفجر شد و ظرف چند دقیقه طبقه اول ساختمان نخست وزیری به جهنمی از دود و آتش تبدیل شد.
حدود 15 دقیقه پس از انفجار هیچ کس از سرنوشت رجایی و باهنر اطلاعی نداشت.
جسدها به حدی سوخته بودند که قابل شناسایی نبودند، پس از رسیدن نیروهای امدادی و اطفاء آتش، اجساد کشته ها و مجروحین حادثه به بیمارستان منتقل شدند، سرانجام آخرین ساعات شب مشخص شد که دو یار و دو هم رزم، محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر به شهادت رسیده اند.
جسدهای این دو شهید از روی علایمی که روی دندان هایشان وجود داشت توسط اعضای خانواده شان شناسایی شدند.
مسأله قابل بررسی در جریان واقعه ی هشتم شهریور، نقش مسعود کشمیری به عنوان عامل انفجار نخست وزیری است، گرچه شخص یا گروهی مسئولیت انفجار را برعهده نگرفت و دستگاه های قضایی و امنیتی نیز شخص یا گروهی را به عنوان عامل انفجار معرفی نکردند.

با این حال اکثر افراد صاحب نظر و مطلعین احتمال قریب به یقین را در مورد کشمیری مطرح کرده اند، زیرا او ضبط صوت بزرگی را که ظاهراً برای ضبط مذاکرات بود، روبروی شهید رجایی و شهید باهنر قرار داده و و دقایقی پس از شروع جلسه آن محل را ترک کرده و از ساختمان نخست وزیری نیز خارج شده و در نهایت از کشور فرار کرده است.
همچنین وی چند روز قبل از حادثه خانه و خانواده اش را نیز به محل دیگری انتقال داده بود.
سرهنگ کتیبه که خود در جلسه حضور داشته، یادآور شده است که در گوشه ای از محل جلسه فلاکس چای وجود داشت که در حین جلسه هر کس می خواست برای خود چای می ریخت، لذا رفت و آمدهای افراد عادی بود و هیچ شکی را برنمی انگیخت، کشمیری از این مسأله استفاده کرده و خارج شده بود.

مسأله ی دیگر این است که عده ای در جریان انفجار و ساعت ها پس از آن، کشمیری را نیز جزء شهدا اعلام کرده و ظاهراً با جمع آوری خاکستر و سوخته هایی از اجساد و غیره آن را به عنوان تکه پاره های جسد کشمیری قلمداد کرده بودند، حتی روزنامه کیهان در نهم شهریور اعلام کردند که کشمیری از شهدای انفجار نخست وزیری است. در نتیجه کشمیری از این فرصت ایجاد شده استفاده کرد و از مرزهای کشور خارج شد...
همه جویای حال رجایی و باهنر بودند، این حالت گنگ و مبهم تا سحرگاه نهم شهریور برای مردم ادامه پیدا کرد عاقبت دقایقی پس از ساعت شش بامداد شورای موقت ریاست جمهوری طی اطلاعیه ای را شهادت رجایی و باهنر را اعلام و روز دوشنبه نهم شهریور را تعطیل عمومی و تا روز جمعه را عزای عمومی اعلام کرد، همچنین در این اطلاعیه اعلام شد که پیکرهای آن دو شهید از مقابل ساختمان مجلس شورای اسلامی به طرف بهشت زهرا تشیع خواهد شد...

... آمبولانس های حامل شهیدان رجایی و باهنر از ساعت 12 به سوی بهشت زهرا راه افتادند، ولی به دلیل ازدحام جمعیت به کندی حرکت می کردند، مشایعت کنندگان صفی در حدود 5 کیلومتر تشکیل داده بودند و به این خاطر ساعت ها امکان دفن شهدا وجود نداشت، در نهایت در ساعت 45/14 پیکر آن ها در مزارشان واقع در قطعه 24 بهشت زهرا قرار گرفت، و در ساعت 50/14 مراسم خاک سپاری شهید رجایی و در ساعت 10/15 مراسم خاکسپاری شهید باهنر انجام گرفت، بنا به گزارش مطبوعات داخلی و خارجی بیش از یک میلیون نفر در تشیع شهدای یاد شده شرکت کردند.

 

عامل ترور که بود؟
اکبر تهرانی می نویسد: مسعود کشمیری فرزند سعید متولد 1329 در کرمانشاه، او دارای مدرک لیسانس علوم اداری و مدیریت بازرگانی از دانشگاه تهران می باشد، پدر او کارمند بازنشسته شرکت نفت بود که در سال 1377 به علت سرطان در انگلستان فوت و دفن شده او قبل از انقلاب به وسیله پسردایی خود به نام ابوالفضل دلنواز، که برادر همسرش بود، که در درگیری مسلحانه معدوم شد، جذب سازمان منافقین گردید، ابتدا در بحث های خانوادگی از آن ها حمایت می کرد، لیکن به مرور زمان چهره ای حزب اللهی و حامی جمهوری اسلامی به خود گرفت، و در کار خود کمی پیچیده تر عمل کرد، وی پس از انقلاب نیز همچنان عضو سازمان منافقین بوده و اسامی مستعاری هم چون (حنیف) و (مجیب) داشته است.
کشمیری از ام الخبائثانی بود که ام الفسادی را هم با خود داشت، و به قدری نقش خود را خوب بازی می کرد که هیچ کس نمی توانست به او شک نماید. از اینرو نام او غالباً همراه با ریا و تزویرهایش بود، وی حتی دو خودکار در جیب داشت، که یکی برای نوشتن کار بیت المال و دیگری برای کار شخصی بود.

پس از انفجار نخست وزیری در نتیجه بازرسی از منزل وی، در مهرشهر کرج و آریاشهر، مأمورین با بزرگترین انبارهای اسلحه و مهمات روبرو شدند، و احراز گردید که افراد سطح بالای منافقین در این منازل به تشکیل جلسه می پرداخته اند، همسر وی مینو دلنواز هم از اعضاء فعال منافقین بوده است، که هم اکنون به همراه او متواری می باشد.
او مدتی در کمیته مستقر در اداره دوم ارتش و مدتی به عنوان نماینده نخست وزیری دولت موقت در نیروی هوایی در ساختمان مرکزی (ضداطلاعات سابق نیروی هوایی) که کلیه پرونده های کلیدی و اطلاعاتی پرسنل در آن بایگانی بود، مستقر گردید، این ساختمان در سه طبقه که در زمان طاغوت طبقه فوقانی آن کلاً در اختیار مستشاران آمریکایی بود، و طبقه وسط، ساختمان اداری، و گاهاً بازجویی از پرسنل هم در آنجا انجام می شد و طبقه زیرزمین، کلاً مملو از پرونده های اطلاعاتی بود.

همین که انقلاب شد، و یانکی ها گور خود را گم کردند، این ساختمان کلاً در اختیار پرسنل حزب اللهی نیروی هوایی قرار گرفت و از نام ضداطلاعات به (ف ا ا ا) یعنی فرماندهی اطلاعات و ارشاد اطلاعاتی تغییر نام پیدا کرد، که پرسنل مستقر در (ف ا ا ا) علاوه بر اینکه مسلح بودند، دسترسی به تمام اطلاعات نیروی هوایی را داشتند، (که البته حالیه مکان های اطلاعاتی ارتش حفاظت و اطلاعات نامیده می شود).
تا اینکه پس از چندی کشمیری ملعون این ننگ تاریخ با ظاهری فریبنده و اسلامی با در دست داشتن معرفی نامه از سوی دولت موقت، به (ف ا ا ا) راه یافت، و با پشتیبانی دولت موقت، کلیه پرونده های اطلاعاتی را در اختیار گرفت، و در کار خود مختار و هر کاری که می خواست می کرد، یادم نمی رود که یک روز به علت خارج نمودن پرونده های اطلاعاتی از ستاد، حتی با فرمانده وقت نیرو (سرلشکر باقری) درگیر شد.
او اعتماد پرسنل را نسبت به خودش به جایی رسانیده بود که به عنوان پیش نماز در (ف ا ا ا) جلو می ایستاد و پرسنل مخلص و انقلابی (ف ا ا ا) امثال اینجانب هم به عنوان مأموم پشت سر او نماز می گزاردیم!!!
تا اینکه وی به دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست وزیری و از آنجا به دبیرخانه شورای امنیت راه یافت.
برابر مصاحبه یکی از عضو پیشین منافقین به نام (سعید شاهسوندی)، کشمیری مدت کوتاهی در ترکیه در یک خانه سازمانی زندگی می کرده، که با شاهسوندی همسایه بوده، که این خانه در حوالی خیابان فاتح استانبول (پشت مسجد فاتح که یکی از خلفاء و پادشاهان است) قرار داشته است.

او می گوید مدتی هم در منطقه شمالی استانبول زندگی می نمود، و ما مدتی هم در این محل با کشمیری و خانمش در این محل بودیم، بعضی از منافقین معتقدند او نیز همچون بسیاری از دیگر از اعضاء ارشد منافقین از سازمان بریده است، و برخی دیگر او را به دلیل جزا آشکار که مرتکب شده هم چنان محتاج منافقین می دانند، و از سوی معتقدند او با مسعود رجوی و مریم رجوی در اردن بسر می برد، لذا آنچه مسلم است تا این تاریخ این ملعون در امن و امان به زندگی گروهکی خود ادامه و تا به حال هیچ اقدامی برای دستگیری و محاکمه این یزید صفت از سوی ایران ظاهراً انجام نگرفته، امید است هر چه زودتر اقدامات قانونی بین المللی در این راستا انجام پذیرد.

1- شهید محمد علی رجایی، در سال 1312 هجری قمری در شهرستان قزوین متولد شد، تحصیلات ابتدایی را تا اخذ گواهینامه ششم ابتدایی در همین شهرستان به انجام رساند. در سن چهارسالگی از وجود داشتن نعمت پدر محروم شد و تحت تکفل مادر مهربان و منیع الطبع قرار گرفت. در سال 1327 به تهران مهاجرت کرد و سال بعد یعنی در 1328 وارد نیروی هوایی شد. در مدت 5 سال خدمت در نیروی هوایی، دوره متوسطه را با تحصیل شبانه گذراند، سپس در سال 1335 به دانشسرای عالی رفت و به سال 1338 دوره لیسانس خود را در رشته ریاضی به پایان برد و به سمت دبیر ریاضی به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و به ترتیب در شهرستان های خوانسار، قزوین و تهران به تدریس اشتغال ورزید.
در سال 1340 به عضویت نهضت آزادی درآمد که منجر به دستگیری وی در اردیبهشت 1342 و پنجاه روز زندان شد. پس آزادی از زندان با شهید باهنر به سازماندهی مجدد هیات موتلفه پرداخت و برای پرورش افرادی که بتوانند نبردی مسلحانه را اداره نمایند به اعزام داوطلبانی به جبهه فلسطین دست زد. در همین رابطه و برای تکمیل برنامه مزبور (در سال 1350) خود شخصا به خارج از کشور سفر کرد. ابتدا به فرانسه و ترکیه رفت و از آنجا عازم سوریه شد.
پس از بازگشت به ایران ایشان با نهایت شجاعت و شهامت مدت دو سال، در زندان های انفرادی رژیم پهلوی انواع و اقسام شکنجه ها را تحمل نمود و چون کوهی استوار مقاومت کرد. در اثر این مقاومت ها او را به زندان قصر و سپس به اوین فرستادند. او در زندان به ماهیت واقعی منافقین پی برد و از آن ها تبری جست. دوران زندان مجموعا چهار سال به درازا کشید و شهید رجائی در سال 1357 با اوج گیری انقلاب اسلامی همراه دیگر زندانیان سیاسی آزاد شد و بلافاصله وارد مبارزات سیاسی و فرهنگی گردید و به اتفاق عده ای از همکارانش برای بسیج و سازماندهی مبارزات مخفی معلمان مسلمان، تلاش گسترده ای را آغاز کرد و موفق به ایجاد انجمن اسلامی معلمان شد. او در راه پیمایی های عظیم سال 1357 مخلصانه و با تمام توان کوشید و نقش موثری در فعالیت های تبلیغاتی آن ها داشت.
شهید رجائی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال 1358، مسئولیت وزارت آموزش و پرورش را به عهده گرفت و در زمان وزارت خود موفق به دولتی کردن کلیه مدارس شد. سپس به عنوان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی انتخاب گردید و به دنبال تمایل مجلس شورای اسلامی در تاریه 18/5/1359 به عنوان اولین نخست وزیر جمهوری اسلامی ایران به مجلس معرفی و با رای قاطع به نخست وزیری انتخاب شد.

2- شهید دکتر محمدجواد باهنر، در سال 1312، در شهر کرمان در محله ی معروف به «محله شهر» متولد شد. او در پنج سالگی، به مکتب خانه رفت و در سن یازده سالگی به مدرسه ی معصومیه کرمان وارد شد و به آموزش علوم اسلامی پرداخت.
وی در سال 1332 برای ادامه تحصیل به قم رفت و در همان سال اول با شرکت در امتحانات متفرقه موفق به اخذ دیپلم و ثبت نام در دانشکده الهیات گردید. او در سال 1337 دوره ی لیسانس خود را به پایان رسانید و با پشت کاری که داشت مدرک دکتری را در پرونده ی خود ثبت گردانید. وی در طول این دوران فصل نامه تشیع را نیز منتشر ولی پس از هفتمین شماره، رژیم آن را توقیف کرد. در این بین وی که انتخاب گردیده شده بود در سال 1341 به ژاپن برای تبلیغات اسلامی برود سرنوشتش چنان رقم خورد که در ایران بماند و در متن مبارزات امام خمینی (ره) قرار گیرد.
وی که در سالگرد مراسم فیضیه قم یکی از سخنرانان بود دستگیر شد و به زندان قزل قلعه منتقل گردید و چهار ماه در آنجا به سر برد و پس از آن وارد نظام آموزش و پرورش گردید و یکی از خدماتش تدوین دروس تعلیمات دینی مدارس بود که البته به طبع رژیم پهلوی خوش نیامد.
از سال 1350 دکتر باهنر از سخنرانی ممنوع بود ولی کماکان ایشان در فعالیت های ضدطاغوتی فعال بود. وی پس از سقوط رژیم پهلوی پست های حساسی را عهده دار بود که شاید مهمترین آن نخست وزیری شهید محمدعلی رجایی بود.

منابع:
1- راعی کلوجه، سجاد. زندگی نامه سیاسی شهید رجائی، تهران: انتشارات مرکزی اسناد انقلاب اسلامی، 1384.
2- تهرانی، اکبر. طهران قدیم تا تهران جدید، تهران: نشر بوستان، 1389.
3- اندیشه های شهید باهنر، مجموعه ای از مقالات و سخنرانی ها، تهران: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1362.